off
De vlag uit!
Gisteren wapperden overal in ons dorp de vlaggen en dat zal op heel veel andere plaatsen wel hetzelfde beeld zijn geweest. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat het even een paar tellen duurde voordat het kwartje viel. Als voormalig Randstedeling ben je als het gaat om de bevrijding helemaal gefocust op 4 en 5 mei, maar hier in Friesland was de bevrijding al eerder werkelijkheid: om precies te zijn 15 april 1945.
Reden genoeg dus om te vlaggen en het moet gezegd: het heeft altijd iets feestelijks. Maar toch ook iets paradoxaals: we vieren de vrijheid ten tijde van voor de meesten van ons ongekende vrijheidsbeperkende maatregelen. En dan moet je volgens een van de columnisten van Trouw nog bedenken dat die zgn. intelligente lockdown eigenlijk nog een luxe is, gezien wat er in een aantal andere Europese landen aan de orde is. Maar toch, de vrijheid vieren ten tijde van allerlei beperkingen. Zozeer zelfs dat we straks rond 4 en 5 mei allerlei geïmproviseerde momenten zullen gaan zien, omdat de gebruikelijke en vooral toch ook gehoopte vieringen niet aan de orde zijn.
Het zet je wel aan het denken over die vrijheid. Voor velen een vanzelfsprekendheid, nu we hier in het westen al 75 jaar geen oorlog meer hebben meegemaakt. Voor velen, want we hebben genoeg medelanders die dat trauma veel recenter nog hebben ervaren: mensen uit de Balkanlanden en het Midden-Oosten en waar al niet vandaan.
Vrijheid is een groot goed, en dan denk ik nu even niet aan wat er nu aan de orde is. Ik heb nog genoeg vertrouwen in de kracht van de democratie dat we hier goed uit zullen komen. Of je dat zo kunt zeggen voor alle getroffen landen, is een andere vraag. De politieke filosoof Machiavelli noemde lang geleden noodzaak al een effectief retorisch middel: bijna niemand durft kritiek te geven op maatregelen ten tijde van crisis. Natuurlijk, er wordt wel gemopperd, er is kritiek in de marge, maar zelfs een mijns inziens toch wel heel privacy-gevoelige app lijkt bespreekbaar. Zou Orwell dan toch nog gelijk krijgen met zijn ‘big brother is watching you’? Ik zie de Orbans van deze wereld zich al verkneukelen.
Vrijheid is een kostbaar bezit. Voor je het weet wordt er aan geknaagd. En is het niet door ‘noodzakelijke’ overheidsmaatregelen, dan wel door tendensen in onze samenleving die zorgelijk zijn: opkomst van exreem-rechts door heel Europa heen en hand in hand daarmee een opkomend antisemitisme, altijd weer. Als we in deze dagen en straks rond 4 en 5 mei stilstaan bij 75 naar vrijheid, dan is dat ook zeker iets om bij stil te staan. Vrijheid lijkt haast vanzelfsprekend, maar is het niet. Want het is alleen echte vrijheid als het inclusief is en dus niemand buitensluit om etnische redenen, of geaardheid of geloof. En dat blijkt spannend genoeg.
De vlaggen wapperden gisteren vrolijk is in de wind. Een vrolijk gezicht. Vrijheid, ook in deze barre tijden.
Harrie Strubbe
