Over vrijheid en grondrechten
Het is 1 april. Vanmorgen kreeg ik een app dat een populaire wandelroute buiten Wommels was afgezet met linten. Het bleek een grap. Maar veel grappen zullen er wel niet worden gemaakt al gebiedt de eerlijkheid mij te zeggen dat de dagelijkse cartoons van Fokke en Sukke op de digitale NRC mij deugd doen: enige lichtheid in deze barre tijden.
Maar ik wel het eigenlijk niet over 1-aprilgrappen hebben, maar over heel iets anders. Overal in Europa worden strenge maatregelen genomen en dat is terecht. Alleen wanneer ik dan lees over wat dat in een land als het Hongarije van Orban betekent vind ik het verontrustend worden. Absolute bevoegdheid in de hand van één man en dan al helemaal van iemand als Orban, dat is gevaarlijk. Kritiek kan gevangenisstraf opleveren. Dat noemen we staatsdictatuur. Niet ten onrechte schrijven kritische journalisten met zorg over deze ontwikkelingen. Wanneer worden dat soort draconische maatregelen weer teruggedraaid en worden ze dat wel helemaal ( eigenlijk is dat het grootste punt van zorg)
Nederland is een bij uitstek liberaal land. Onze premier benadrukte dat gisterenavond nog maar weer eens. Wij kiezen voor een ‘intelligente lockdown’ waarbij dus een groot deel van de verantwoordelijkheid bij ons als burgers ligt. En je mag hopen dat we dat met elkaar vol gaan houden de komende weken ( af langer). Maar er is dus grote terughoudendheid om te veel van hogerhand te verbieden. Een gevolg hiervan is dat kerken om die reden een wonderlijke uitzonderingspositie krijgen. Dat heeft enerzijds te maken met de vrijheid van godsdienst ( die volgens mij toch vooral de inhoud van geloof betreft) en aan de andere kant de positie van de kerken in deze crisissituatie. Minister Grapperhaus benadrukt dat laatste ook steeds in zijn overleg met kerkelijke vertegenwoordigers. Kerken als sociale netwerken zijn van groot belang in deze dagen. Om die reden lijken de kerken niet te vallen onder het samenscholingsverbod, natuurlijk met inbegrip van de 1,5 meterregel en een bovengrens van 30 mensen. Maar ik begrijp heel goed dat daar vanuit de samenleving en zeker ook vanuit de hoek van de specialisten grote vraagtekens worden gezet ( afgelopen maandag bij Jinek ook duidelijk uitgesproken). Alleen al om die reden is het soms goed je vrijheid zo te verstaan dat je vrijwillig van je grondrechten afziet: ook al mag het nog wel, je moet dus gewoon niet met 30 mensen bij elkaar gaan zitten in een kerkgebouw als dat niet noodzakelijk is ( uitvaartdiensten zijn de uitzondering). Soms moet je om lijfsebehoud gewoon afzien van wat je dierbaar is: naar de kerkgaan, de Maaltijd van de Heer vieren in gedeeld brood en wijn. Daarvan afzien is dan een blijk van solidariteit met al diegenen die met gevaar voor eigen gezondheid zich een slag in de rondte werken.
Harrie Strubbe