off
Tussen utopie en haalbaarheid
Column 107
Tussen utopie en haalbaarheid
We hebben sinds dit weekend weer een nieuwe Theoloog des Vaderlands. Bij alle corona-malaise ook nog eens goed nieuws. Thomas Quartier is zijn naam en hij is Benedictijner monnik. De elfde Theoloog des Vaderlands inmiddels, maar de eerste van Rooms-katholieke huize. En dat is alleen al bijzonder omdat zijn benoeming samenvalt met de berichten over de rode cijfers bij heel veel parochies. Zij verkeren, zo werd duidelijk, in zwaar weer.
Theoloog des Vaderlands, dat is in dit geval nog wel een dingetje: Quartier is in Duitsland geboren, woont sinds anderhalf jaar in een klooster in het Belgische Leuven, maar hij studeerde in Nijmegen en is daar nu hoogleraar. In zijn eigen woorden: als persoon ben ik Duitser, als monnik ben ik vreemdeling, maar als theoloog des Vaderlands zal ik me inzetten voor Nederland, met een Europese inslag.
In het interview met Trouw laat hij desgevraagd weten, zich te willen laten inspireren door de Bijbelse profeten. In hoort hij utopische stemmen. Bij hen gaat het in niet allereerst om de vraag of iets haalbaar is. Dat is het terrein van de politici. Een theoloog moet positie kiezen, aldus Quartier. En dat herken ik wel. Vanuit die traditie van Oude en Nieuwe Testament is het je taak om vragen te blijven stellen, zonodig radicale vragen. En toch zit me die tweedeling van de utopische theoloog en de haalbaarheidspoliticus me niet helemaal lekker. Natuurlijk, er moet bestuurd worden en de wereld is ingewikkeld genoeg. Maar als het pragmatisme hoogtij viert, krijg ik het wel een beetje benauwd. Als ik onze premier met zijn bekende glimlach hoor zeggen dat je voor visie naar de opticien moet, dan weet ik niet of ik dat een bemoedigende gedachte vind. Of eigenlijk weet ik het wel.
Ooit is gezegd: waar het visioen ontbreekt, verwildert het volk. En dat blijft een belangwekkende gedachte. Als het leiders van een land ontbreekt aan een ideaal, aan een visie voor de langere termijn, nou vooruit, aan utopie, dan wordt het wel schraal. Dan leven we bij ad-hoc-politiek en daar komen we op termijn niet mee uit. Enige bevlogenheid is gewenst. Als ik bijvoorbeeld denk aan Europa dan heb je daar twee heel verschillende bevlogen stemmen: vanuit het liberale kamp Guy Verhofstadt en vanuit het sociaal-democratische kamp onze eigen Frans Timmermans. En wat je verder van hen vinden mag: zij leven en denken beide niet vanuit de waan van de dag, maar vanuit de bevlogenheid van een ideaal. En zulke mensen zijn hard nodig. We missen die in onze eigen politiek en eigenlijk ook wel binnen onze kerken. Dus, nieuwe Theoloog des Vaderlands, neem ons bij de hand en wakker de droom weer in ons aan!
Harrie Strubbe
